Η ιερή κορυφή του Λυκαίου Όρους αποτελεί την κορυφή ενός αρχαιολογικού τριγώνου, του οποίου οι άλλες δύο κορυφές είναι οι αρχαιότητες της Λυκόσουρας και ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες.
Το Λύκαιο Όρος είναι τοποθετημένο στην μέση της Πελοποννήσου. Εκεί συναντιούνται οι Νομοί Αρκαδίας, Μεσσηνίας και Ηλείας. Εκτείνεται από την αριστερή όχθη του Αλφειού μέχρι την παραλία του Κυπαρισσιακού κόλπου. Η κορυφή του με την ονομασία «Προφήτης Ηλίας» (ύψος 1.430 μ.) βρίσκεται στα νότια της Λυκόσουρας και εκεί τελούνταν τα Λύκαια .
Στο βουνό αυτό λατρεύονταν ο Δίας (Λύκαιος), ο Πάνας, ο Απόλλωνας, ο Ερμής, η Δέσποινα, η Δήμητρα και άλλες θεότητες. Σύμφωνα με την παράδοση ο Δίας γεννήθηκε στην ανατολική πλευρά του βουνού, στην θέση Κρητέα και ανατράφηκε από τις Νύμφες Θεισόα, Νέδα και Αγνώ.
Γι' αυτό το βουνό ονομαζόταν Όλυμπος και Ιερή Κορυφή. Στο τέμενος του Δία δεν επιτρεπόταν η είσοδος ούτε σε ζώο ούτε σε άνθρωπο. Οι θυσίες που γινόταν εκεί ήταν μυστικές . Στο τέμενος του Δία βρέθηκαν κατά της ανασκαφές πολλά αντικείμενα, όπως αγάλματα , χάλκινα ελάσματα, νομίσματα κ.α.
Επίσης, βρέθηκαν οι βάσεις των κιόνων, που είχαν πάνω τους δύο χρυσούς αετούς, που ήταν θεατοί από όλοι την περιοχή . Όταν έβγαινε ο ήλιος, φώτιζε τους χρυσούς αετούς της κορυφής και οι ακτίνες αντανακλώνταν στο άγαλμα του Απόλλωνα στις Βάσσες, που βρισκόταν σε χαμηλότερα ύψος από την κορυφή του βουνού, σε απόσταση πέντε χιλιομέτρων , αλλά σε ευθεία γραμμή προς τα δυτικά . Το άγαλμα του Απόλλωνα είχε τοποθετηθεί έτσι , ώστε να δέχεται ταυτόχρονα με τους αετούς τις πρώτες ηλιαχτίδες, πολύ πριν ακόμα ανατείλει ο ήλιος εκεί . Μάλιστα ο Παυσανίας αναφέρει, ότι οι ηλιαχτίδες δημιουργούσαν ένα φωτοστέφανο γύρω από το κεφάλι του αγάλματος του θεού Απόλλωνα, δείγμα ότι ο Λύκαιος Δίας της κορυφής του Λύκαιου έστελνε το φωτεινό μήνυμα του στον Επικούριο Απόλλωνα.
Στην κορυφή του Λυκαίου Όρους σήμερα έχουν παραμείνει μόνο βάσεις αγαλμάτων , γιατί τα κυρίως αγάλματα μεταφέρθηκαν στην Μεγαλόπολη το 2ο μ.Χ. αιώνα. Κάτω από τις δύο κορυφές του Λυκαίου Όρους «Αι-Λιάς» και «Διαφόρτι» (Δίαν φέρει) που δίνουν ανάγλυφο τον κύριο όγκο του βουνού, βρίσκεται το οροπέδιο «Κάτω Κάμπος» ή «Ελληνικό», όπου υπάρχουν τα ερείπια των ιερών του Δία και του Πάνα, ξενώνα που κτίστηκε στα τέλη του 4ου π.Χ. αιώνα, μεγάλης στοάς και κρήνες, δεξαμενές και πολλά άλλα κτίσματα και κατασκευές καθώς και το ξακουστό Στάδιο, στο οποίο υπάρχουν ακόμα οι πέτρες της αφετηρίας, και ο μοναδικός Ιππόδρομός του οποίου μερικά λίθινα εδώλια βρίσκονται ακόμα διασκορπισμένα στο χώρο. Στο Στάδιο αυτό και στο Ιπποδρόμιο, γίνονταν κάθε τέσσερα χρόνια αθλητικοί, πνευματικοί και μουσικοί αγώνες, τα Λύκαια.
Η θέση του Λυκαίου Όρους και του αρχαιολογικού του χώρου, η ιερότητα της λατρείας του Δία και του Πάνα και των άλλων θεών της περιοχής, η παλαιότητα της εκδήλωσης των Λυκαίων αγώνων, σε συνδυασμό με την ασύγκριτη φυσική του, έδωσε στο βουνό την ονομασία Αρκαδικός Όλυμπος, καθώς ήταν εξ’ ολοκλήρου μέρος της αρχαίας Αρκαδίας.
Νοτιοδυτικά πάνω από τον Ιππόδρομο και πέρα απ' τον ξενώνα υπήρχε το ιερό του Πάνα μέσα σε άλσος. Το φως του ήλιου φώτισε τα Λύκαια πολύ πριν από τα Παναθήναια και τα Ολύμπια και έτσι δημιουργήθηκε το περίφημο «Κοινόν των Αρκάδων» και αναπτύχθηκε το πασίγνωστο «Αρκαδικό Ιδεώδες».
Πολλοί θαύμασαν και αγάπησαν τον τόπο και την ιστορία του όπως ο ποιητής Σίλλερ, μεγάλος θαυμαστής των Αρκαδικών βουνών που είπε και το περιλάλητο «ET EGO IN ARKADIA» δηλαδή «Κι' εγώ γεννήθηκα στην Αρκαδία».
Στον χώρο του ιερού του Δία του Λυκαίου Όρους έγιναν συστηματικές ανασκαφές την περίοδο 1902-1904 από τον τότε Έφορο Κ. Κουρουνιώτη. Είχαν προηγηθεί μικρές έρευνες το 1899 από τον Κ. Κοντόπουλο στην περιοχή του σταδίου και στην κορυφή με το βωμό.
Ένα εκτεταμένο πρόγραμμα αρχαιολογικών ανασκαφών είναι σε εξέλιξη από το 2004 στην περιοχή υπό την επίβλεψη της αρμόδιας Εφορίας Αρχαιοτήτων Αρκαδίας και τη στήριξη του Συλλόγου Άνω Καρυωτών Αρκαδίας «Ο Λύκαιος Δίας». Το πρόγραμμα τελεί υπό την αιγίδα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών. Στην ανασκαφική ομάδα μετέχουν πλήθος ελληνικών και αμερικανικών πανεπιστημίων. Ψυχή του ανασκαφικού προγράμματος όλα αυτά τα χρόνια είναι οι καθηγητές του Πανεπιστημίου της Αριζόνα, David Gilman Romano και Mary E. Voyatzis. Η έρευνα έχει ήδη αναδείξει πολύ σημαντικά ευρήματα σύμφωνα με τα οποία, η λατρεία του Δία στην περιοχή ξεκινά από το 3.000 π.Χ.
